Ders almalıyız

Alanında uzman jeoloji ve inşaat mühendisleri, Antalya’dan deprem bölgesine gitti. Bölgedeki ilk gözlemlerini paylaşan uzmanlar, tahminlerinin üzerinde bir manzara ile karşılaştıklarını belirterek olağan dışı yıkılmaların olduğuna dikkat çekti. Bu depremin milat olması ve ciddi dersler alınması gerektiğini vurgulayan İMO Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, sadece depremde değil, tüm afetler için seferberlik önerisinde bulundu. Tahmin edilenin üzerinde bir afet yaşandığını belirten JMO Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik ise, acı tablonun zaman içerisinde daha net ortaya çıkacağını söyledi.

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 kentte yıkıma neden olan depremin acısı tüm ülkede hissedilirken, her geçen gün felaketin dehşet verici boyutu ortaya çıkıyor. Bir taraftan enkaz altında kalanlar çıkarılmaya çalışılırken diğer yandan da yaralar sarılmaya devam ediyor. Duyarlı herkesin vicdanını sızlatan afette büyük bir dayanışma örneği sergilenirken, alanında uzman jeoloji ve inşaat mühendisleri de Antalya’dan deprem bölgesine gitti. Aralarında İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, Sekreter Üye Mustafa Koç, yedek üye Sadullah Kabakuşak, inşaat mühendisi Murat Yılmaz, Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, jeoloji mühendisleri Mustafa Karahancı ve Recep Şahin’in bulunduğu ekip, bölgeyi incelemeye Adana’dan başladı. Depremden etkilenen bütün kentleri inceleyecek olan uzmanlar, ilk gözlemlerini gazetemizle paylaştı. Afetin büyüklüğüne dikkat çeken İMO Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, ders çıkarılarak büyük küçük demeden bütün afetlerde seferberlik olması gerektiğini kaydetti. JMO Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik ise, sıra dışı yıkılmalar gözlemlediklerini dile getirdi.

“TAHMİNİMİZDEN DAHA BÜYÜK BİR AFET”

Bölgede tahmin ettiklerinden daha büyük bir tablo ile karşılaştıklarını belirten JMO Antalya Şube Başkanı Bayram Ali Çeltik, “Tahmin ettiğimizden daha büyük bir afet söz konusu. Cumhuriyet tarihinin en büyük afeti diyebiliriz. Çok acı bir tablo ile karşı karşıyayız. Acı tablo zaman içerisinde ortaya çıkacak. Bunun sosyolojik ve psikolojik etkileri, travmaları olacağı ortada. Çoğu insan başka şehirlere, yaylalara gitmiş durumda” dedi.

“ZEMİNLE ALAKALI PROBLEMLER OLABİLİR”

Depremin odak noktasına 200 kilometre uzaklıktaki Adana’da alakasız binaların yıkıldığını belirten Çeltik, “Etrafında onlarca yüksek katlı bina olmasına rağmen aradaki bir binanın yıkılması veya aynı binanın bir kısmı yıkılırken diğer kısmının yıkılmaması düşündürücü. Bunda hem zeminin hem de binanın etkisi büyük olabilir. Temelinin konduğu zeminle alakalı problemler olma ihtimali yüksek. Bina-zemin ilişkisi tam kurulmamış olabilir. Çünkü, onlarca yüksek katlı bina var ama sadece belli binalar yıkılmış. Birçok sebebin bir araya gelmesiyle problem olduğunu düşünüyorum” şeklinde konuştu.

“AYKIRI YIKILMALAR VAR, BUNLAR SIRA DIŞI”

Binalarda aykırı yıkılmalar gözlemlediklerini kaydeden Çeltik, “Kesilmiş gibi bir tarafı yıkılan diğer tarafı yıkılmayan binalar var. Yıldız şeklindeki bir binanın sadece bir parçası yıkılmış, diğerleri ayakta. Bunlar sıra dışı şeyler. Bir tarafı yıkılırken diğer tarafı devrilmiyor, yıkılmıyor, parçalanmıyor. Binanın bir kısmını profesyonelce yıkalım deseniz bu kadar olur” dedi.

“NORMALDE OLUŞMAYACAK GÖRÜNTÜLER SÖZ KONUSU”

Yapının bir tarafının yıkılırken bir tarafının ayakta kalmasının deprem etkisi altında olabilecek bir şey olmadığını kaydeden İnşaat Mühendisi Sadullah Kabakuşak ise, “Biz yapı, altyapı ve zemini, bütün sistemleri bütün olarak düşünürüz. Burada bütünleşmeden ayrılmış bir durum var. Zemin farklı, üst yapı ayrı çalışıyor. Perdeli yapılarda dahi kısmi olarak hasarlar gözlemledik. Burada normalde oluşmayacak görüntüler söz konusu. Deprem odağının 200 kilometre uzağındaki yapı stoku içerisinde ortadan seçilmiş gibi bir bina ciddi hasar almış ve yıkılmış. Adana’da bu şekilde yıkılmış yaklaşık 25 bina var. Bölgesel bir yıkım söz konusu değil. Kısmi bir yıkım. Bunlar çok bileşenli şeyler. Genel değerlendirmek lazım. Biz gözlemlemeye devam ediyoruz. Özellikle yüksek zemin katlı, altı ticari olan yapılarda bilinçsiz tadilatlarla ilgili sıkıntılar olduğunu düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.  

“CİDDİ ÇIKARIMLAR YAPMAMIZ GEREKİYOR”  

Bölgede insanların evlere girmeye korktuğunu belirten İMO Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan ise, binalarda ilginç yıkılmaların olduğuna dikkat çekti. “Bu depremden hem teknik hem de denetleme anlamında ciddi çıkarımlar yapmamız gerekiyor” diyen Akdoğan, “Bir kısmı yıkılan bir kısmı ayakta kalan binayı incelediğimizde beton değerlerini bilemiyorum ama donatı olarak hiçbir sıkıntısı yok. Nervürlü demirler kullanılmış. Demirlerin kullanılma sıklığı beklediğimiz sıklıkta ama binanın bir kısmı ayaktayken bir kısmının göçmesi ciddi bir denetim eksikliği olduğunu düşündürdü bize. Acaba burası bir dolgunun üzerine mi oturtuldu? Bağlantılar doğru yapılmadı mı? Şuanda net bir şey söyleyemiyoruz” diye konuştu.

“MİLAT OLSUN, DERS ALMALIYIZ, AFET SEFERBERLİĞİ OLMALI”

“Yaralarımızı sardıktan sonra bu deprem artık bir milat olsun” diyen Akdoğan, şunları dile söyledi:

“Hem teknik hem de müdahale anlamında ciddi ders almamız gerekiyor. Müdahale seferberlik şeklinde olmalı. AFAD’ın koordinasyonu güzel şeyler ama bir afet anında ülkede seferberlik ilan edilmeli. Afet anında büyüklüğüne küçüklüğüne bakılmaksızın koordinasyon sağlanmalı. Küçük afetlerde AFAD’ın veya resmi kurumlardaki görevlilerin ya da gönüllülerin yetişmesi mümkün olabiliyor ama büyük bir afete hazırlıklı olmadığımızı gördük. Bizler de dahil yerel ve merkezi idareciler böylesine iki depremi üst üste yaşayabileceğimizi öngörmüyorduk. Koordinasyonsuzluk afetin büyüklüğüyle de alakalı. 10 ilde yıkım var. Kahramanmaraş’taki deprem 200 kilometre uzaklıktaki Adana’da onlarca bina içerisindeki bir binayı yıkabiliyor. Bu öngörülebilir değil ama afet konusunda seferberlik olmalı. Askerlikte olduğu gibi herhangi bir afette kimin nerede görevlendirileceği belirlenmeli. Afet anında kimin nerede görevli olduğunu belirten mesaj gelmeli. Türkiye genelinde 6 bin inşaat mühendisi üyemiz gönüllü olmak için başvuruda bulundu. Bunlar içerisinde arama kurtarma eğitimi alanlar, almayanlar var. Hasar tespit eğitimi alıp bölgeye gitmek isteyenler var. Biz hızlı refleks alabilecek insan topluluğuna sahibiz ama burada koordine etme konusunda problemimiz var. Depremde özellikle inşaat ustalarını kullanmamız gerekiyor. Bugün eline çekiç, balyoz, hilti almamış gönüllüler var ama ömrünü çekiç, balyoz, hilti kullanarak geçiren, ekmeğini bunlardan kazanan ustalar var. Hayatında ilk defa balyoz alanlarla, ömrünü balyozla geçirenlerin performansı aynı olmaz. Bunlar bunun içerisine dahil edilmeli.”

“AFET BİLİNCİ OLUŞTURMAYA İHTİYACIMIZ VAR”

Kahramanmaraş depreminin, yetkililerin teknik insanların sesine kulak verirse her şeyi sil baştan yazdıracak bir afet olduğunu kaydeden Akdoğan, “Büyük bir ders olacak diye düşünüyorum. Bizim sadece deprem değil, afet bilinci oluşturmaya ihtiyacımız var. Antalya olarak iki yıl önce yangın felaketini yaşadık. Bir daha yaşamayacağımızın garantisi yok. İklim değişikliği krizi nedeniyle ciddi afetler yaşanabilir. Bizim yaşananlardan tecrübemiz var ama afet bilinci oluşturmalıyız. Bununla alakalı herkes kafa yormalı” dedi. HABER: YUSUF KATRAĞ